Abidy sirilika
Ny abidy sirilika dia abidy slavy. Ankehitriny izy io dia ampiasaina amin'ny fanoratana ny fiteny rosiana, okrainiana, belarosiana, rosina, biolgara, masedôniana ary ny fiteny serba-krôata. Io abidy io koa dia abidy voaterin'ny Firaisana Sovietika ampiasain' ny fiteny tsy slava toa ireo teny tao Kaokazy sy Siberia ary ny faritra avaratr' i Rosia.
| а | б | в | г | д | е | ё | ж | з | и | й | ј | к | л | м | н | о | п | р | с | т | у | ф | х | һ | ц | ч | џ | ш | щ | ъ | ы | ь | э | ю | я |
| а | б | в | г | д | е | ё | ж | з | и | й | ј | к | л | м | н | о | п | р | с | т | у | ф | х | һ | ц | ч | џ | ш | щ | ъ | ы | ь | э | ю | я |
Ny abidy sirilika dia noforonin' i Ohrid sy i Clément tamin' ny taonjato faha-9, izay nampianarin' ny moanina (na monka) roa, dia i Kyrillos sy i Methodios. Ny fototr' io abidy io dia ny abidy grika. Ny soratra glagôlitika no nampiasaina talohan' ny abidy sirilika.
Fampiasana ny abidy sirilika
[hanova | hanova ny fango]Ampiasaina amin' ny fanoratana ny fiteny slavy ny abidy sirilika. Indrindraindridra ireo foko slavy ôrtôdôksa (nampiasa ny abidy latina ny Slavy katôlika):
- bielôrosiana
- bolgariana
- masedôniana
- rotenianina (na rosina)
- rosiana
- serba, izay mampiasa ihany koa ny abidy latina
- okrainiana
- rosiana taloha, tsy misy mpiteny intsony ankehitriny
- slavy taloha, tsy misy mpiteny intsony ankehitriny
- iraisam-slava (na interslavic)
Maro ihany koa ireo fiteny tsy slavy na indô-eorôpeanina mampiasa ny abidy sirilika. Izy ireo dia matetika tenenina ao Rosia (teny odmorta, kanty, nenetsy, ôsety); misy ihany koa ireo teny tenenina any ivelan' i Rosia toa ny fiteny môngôly, kazàka, kirgizy, tajiky izay fiteny altaika ary tiorkika.
Nosoratana tamin' ny alalan' ny abidy sirilika novaina ny fiteny romaniana; naharitra hatramin' ny taona 1918 izany fomba izany tao Besarabia. Ankoatra izany, tamin' ny 1940 hatramin' ny 1989 (ary hatrain' izao fotoana izao ao Transnistria), dia noteren' ny fahefana sôvietika sy ny governemanta taorian' ny sôvietika ny fampiasana ny abidy sirilika adika amin' ny soratra latina ao Môldavia.
Famadihana amin' ny abidy latina ny abidy sirilika
[hanova | hanova ny fango]Famakiana ny literan' ny abidy sirilika
[hanova | hanova ny fango]Ireo litera sirilika anoratana ny fiteny rosiana amin' izao no voakasika eto. Ny fomba famakiana ireo litera ireo mateti-pitranga no omena eto satria afaka miova izany, indrindra ny an' ny zanatsoratra, arakaraka ny toerana misy azy, arakaraka ny fisian' ny tsindrimpeo na ny tsy fisiany.
| Sorabaventy | Soramadinika | Fanononana | Famadihana ho litera latina | |
| malagasy | fiteny hafa | |||
| А | а | [a] | a | a |
| Б | б | [b] | b | b |
| В | в | [v] | v | v |
| Г | г | [g] | g | g |
| Д | д | [d] | d | d |
| Е | е | [ʲe] | ie | ye (na je alemàna) |
| Ё | ё | [ʲo] | io | yo (na jo alemàna) |
| Ж | ж | [ʐ] | zh | ž (na j frantsay) |
| З | з | [z] | z | z |
| И | и | [i] | i | i |
| Й | й | [j] | i | ï na y |
| К | к | [k] | k | k |
| Л | л | [ɫ] | l | l |
| М | м | [m] | m | m |
| Н | н | [n] | n | n |
| О | о | [o] | ô | o |
| П | п | [p] | p | p |
| Р | р | [r] | r | r |
| С | с | [s] | s | s |
| Т | т | [t] | t | t |
| У | у | [u] | o (na u)
(mifanohitra amin'ny ô) |
u (na ou frantsay) |
| Ф | ф | [f] | f | f |
| Х | х | [x] | kh (na h tononina tokoa) | kh (na ch alemàna) |
| Ц | ц | [t͡s] | ts | ts na c |
| Ч | ч | [t͡ɕ] | tsh | č (na ch anglisy na tch frantsay) |
| Ш | ш | [ʂ] | sh | š na sh (na ch frantsay) |
| Щ | щ | [ɕ:] | shtsh | šč (na chtch frantsay na shch anglisy) |
| Ъ | ъ | |||
| Ы | ы | [ɨ] | i | i |
| Ь | ь | i | y | |
| Э | э | [ɛ] | è | è |
| Ю | ю | [ʲu] | io (na iu) | yu (na ju alemàna na you frantsay) |
| Я | я | [ʲa] | ia | ya (na ja alemàna) |
